Collagraph
De jongste van de druktechnieken is in de 20e eeuw ontstaan tijdens de zoektocht naar materialen die minder belastend zijn voor de gezondheid en het milieu. Drukvormen worden gemaakt door materialen op te plakken (in het Frans ‘coller’).
Het is iets anders dan een collage, hoewel dit ook door middel van plakken tot stand komt. Een collage is af na het plakken. 
Een collagraph-plaat is een drukvorm, die wordt ingeïnkt en afgedrukt op een schoon vel papier. Die afdruk is de collagraph-prent die wordt ingelijst.
De techniek is ook wezenlijk anders dan de hoog- of diepdruktechnieken Daar steek je hout of linoleum weg of laat je uit metaal lijnen wegvreten. Bij de collagraph voeg je materialen toe. Je bouwt dus letterlijk je drukvorm op. Vervolgens ga je deze afdrukken. Dat wat 
het hoogste op je drukvorm ligt, komt als diepste vorm in je afdruk terug.
De ondergrond kan zowel een plaat zink, aluminium, (berken-)triplex of karton zijn. Daarop kun je allerlei materialen plakken, zoals papier, lapjes stof, gedroogde boomblaadjes, etc. Voorwaarde is wel dat ze ‘plakbaar zijn’. Plastic laat zich niet lijmen, dus blijkt onbruikbaar te zijn. Andere voorwaarden zijn dat ze niet hard zijn of te dik. 
Het drukpapier moet wel de hoogteverschillen kunnen overwinnen om niet te gaan scheuren.
Ook heel geschikt is het gebruik van tegellijm, te koop in Doe-het-zelf-zaken, te gebruiken voor het vastzetten van sanitairtegels. Daarmee kun je prachtige structuren aanbrengen. Ook mooi zijn multobandvellen, of agendablaadjes, die geperforeerde gaatjes hebben. Kortom, je kunt vele materialen gebruiken om op te plakken.
Nadat je een compositie hebt geplakt, is het een kwestie van aflakken om indringen van inkten te beperken en dan kun je voor het afdrukken gaan.
Een collagraph-drukplaat kun je met een kwast met inkt ‘insoppen’ en vervolgens het overtollige inkt afpoetsen. Dit is de methode net zoals je een ets afdrukt. In de diepst gelegen delen blijft de meeste inkt achter en die worden het zwartst afgedrukt.
Een ander methode is dat je met een lap katoen, waarop je een beetje inkt heb gedept, licht over de drukplaat wrijft. Dan inkt je alleen de oppervlakkige delen in. Je ziet dan alleen de hoogst gelegen delen van de drukplaat terug in de diepst gelegen delen van de afdruk.
Zowel in het maken van de plaat als in het afdrukken ervan zijn vele mogelijkheden om een eigen handschrift te ontwikkelen. Daarin onderscheidt zij zich ook van de ‘oude’ technieken. Daarin is meer van belang om je in zekere mate aan het procedé te houden.
Collagraph geeft uitgesproken schilderachtige afdrukken. De effecten zijn bijzonder. Het is niet goed mogelijk om heel gedetailleerd figuratief te werken, maar de collagraph-techniek biedt geheel nieuwe beeldende mogelijkheden. Door geen enkele andere techniek is het reliëf te evenaren. Deze techniek nodigt uit tot ‘spelen’ met materialen.
Afbeeldingen van boven naar beneden:
1 t/m 4 Nina Hermus – Rispens, cursiste in Dronten
5 en 6. Eigen werk Else van Luin, links een collagraph-drukplaat; rechts de afdruk